Dlaczego Rosjanie zaczęli tak szybko organizować w powojennym Bolesławcu muzeum pogromcy Napoleona i gdzie trafiło wyposażenie ze zlikwidowanej w 1991 roku placówki – o tym wszystkim pisaliśmy już wcześniej na muzealnej stronie internetowej:
W niedzielę 11 lutego 1945 roku, około godziny 12.00 Rosjanie rozpoczęli ostrzał Bolesławca. Tego samego dnia zaczęły się rabunki i podpalenia. Ksiądz Paul Sauer, proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja, wielokrotnie zwracał się do komendantury radzieckiej z prośbą o zapewnienie bezpieczeństwa kościołowi i mieszkańcom wspólnoty, komendant jednak był stale nieosiągalny. Prawdopodobnie w trakcie jednej z tych wizyt proboszcz opowiedział Rosjanom o Kutuzowie. 25 lutego pokazał radzieckiemu pułkownikowi pomnik Kutuzowa i dom, w którym feldmarszałek zmarł. Wtedy zapadła decyzja, aby pomnik oczyścić, a budynek przeznaczyć na miejsce pamięci. Ponadto przed tymi obiektami wystawiono warty, pełniące straż przez cały dzień i noc.
Ksiądz Sauer był wielokrotnie wzywany do „domu Kutuzowa”, gdzie major Alexander Andriejewicz Tiszczenko gromadził obiekty z okresu wojen napoleońskich. Dzięki zapiskom proboszcza można dziś częściowo odtworzyć początki radzieckiego muzeum. Z parafii katolickiej w Bolesławcu zabrano kronikę Johanna Bergemanna, obrazy, medaliony i książki. W Muzeum Miejskim bez powodzenia poszukiwano modelu pomnika Kutuzowa, przeniesiono natomiast stamtąd portret feldmarszałka i inne eksponaty z epoki. Z willi Kurta Jaeschke (ul. Willowa) zabrano m.in. stare strzelby, a z Miejskiej Biblioteki i Szkoły Katolickiej – książki o Kutuzowie i Napoleonie. Podczas wyjazdu w celu oględzin pomnika na cmentarzu Kutuzowa w domu ewangelickim kantora Gneista w Bolesławicach zarekwirowano klawikord, a z tamtejszego kościoła parafialnego zabrano książki i nuty. Spisano też inskrypcje ze znajdujących się w Kruszynie pomników rosyjskich żołnierzy poległych podczas bitwy między Bolesławcem a Godnowem w 1813 roku. Zebrany materiał opracowywała pochodząca z Kijowa tłumaczka Frosja (Franciszka) Michajlowna Kostenko, podczas wojny pracująca w Berg- und Hütten-AG w Łące.
Naprawiono miejscowe uszkodzenia murów Muzeum Kutuzowa, pomalowano też jego elewacje. Na dolnym piętrze po prawej znajdowały się czytelnia i dwie sale wystawowe. Na ekspozycji prezentowane były obrazy ze scenami z okresu wojen napoleońskich, plany bitew z objaśnieniami, meble i srebra z epoki klasycyzmu. Aranżacja uzupełniona była marmurowymi elementami i ozdobnym dywanami. Na drugim piętrze budynku swój pokój miał major Tiszczenko. Muzeum Kutuzowa było gotowe na obchody rocznicy śmierci feldmarszałka Michaiła Kutuzowa – 28 kwietnia 1945 roku.
